De Ethische Code voor Musea is een richtlijn die musea wereldwijd houvast biedt om ethisch verantwoord te handelen. Denk aan situaties waarin belangenconflicten spelen, het waarborgen van vertrouwelijkheid, zorg voor collecties, het tentoonstellen van menselijke resten, herkomstonderzoek en restitutie, fondsenwerving, of een ethisch verantwoord aankoopbeleid. Alle geregistreerde musea in Nederland hebben deze code onderschreven. Daarmee nemen zij hun verantwoordelijkheid voor een zorgvuldige omgang met ieders erfgoed én voor het bieden van een gastvrije en betrouwbare museumervaring aan bezoekers. Neem gerust een kijkje in de code als je meer wilt weten.

Lees de code

De Ethische Commissie voor Musea staat klaar om advies te geven over hoe de Ethische Code toegepast kan worden, zowel op verzoek als ongevraagd. De commissie bestaat uit leden die zijn benoemd door de Museumvereniging, Museumregister Nederland, ICOM-Nederland, Stichting Landelijk Contact van Museumconsulenten, Stichting Museumkaart en de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea. De manier waarop de commissie te werk gaat, staat beschreven in een reglement. Je kunt het reglement hier bekijken.

Naast de behandeling van adviesverzoeken en het uitbrengen van ongevraagde adviezen, brengt de commissie ook ethische vraagstukken onder de aandacht door seminars, artikelen of blogs. Op die manieren wil de commissie graag het gesprek over ethische kwesties in de museumsector bevorderen.

Bekijk het reglement

Leden van de Ethische Commissie voor Musea worden door de zes instellende organisaties voor een termijn van vier jaar benoemd, met de optie van een eenmalige herbenoeming voor nog eens vier jaar. De organisaties nemen gezamenlijk beslissingen over benoemingen, wat betekent dat de leden geen vertegenwoordigers zijn van hun organisaties. De commissie bestaat uit zowel leden uit de museumwereld als van daarbuiten. Dat zorgt voor een ‘mix’ van kennis van het museale werk én ervaring vanuit andere terreinen. Op dit moment bestaat de Ethische Codecommissie uit de volgende leden:

Heb jij of heeft jouw instelling advies nodig?

Een verzoek tot een advies van de Ethische Commissie voor Musea kan worden aangevraagd via de Museumvereniging, Stichting Het Nederlands Museumregister, ICOM-Nederland, Stichting Landelijk Contact van Museumconsulenten, Stichting Museumkaart of de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea. Wil je eerst overleggen over een mogelijk advies? Dan kan je contact opnemen met de secretaris van de Ethische Commissie voor Musea. Dat kan via:

secretaris@ethischecodevoormusea.nl.

Ongevraagd advies

De Ethische Commissie voor Musea neemt ook zelf het initiatief om het museumveld te adviseren over ethische vraagstukken en maatschappelijk relevantie kwesties. Vind je dat er meer aandacht nodig is voor een bepaalde kwestie? Dan kan je deze ook direct aan de secretaris van de Ethische Commissie voor Musea doorgeven.

Alle adviezen worden gepubliceerd op deze website, zodat iedereen er toegang toe heeft.

Uitgebrachte adviezen

2022 Afstoting zonder helderheid over eigenaarschap, Samenvatting
2021 Herkomstonderzoek, Samenvatting
2020 Omgang met collecties bij dreigend faillissement, Samenvatting
2020 Afstoting buiten domein geregistreerde musea, Samenvatting
2019 Afstoting van de collectie bij sluiting van een museum
2018 Wat te doen met niet-geregistreerde objecten?
2018 Vriendenstichting – vriend of financier?
2017 Afstoting werk levende kunstenaar
2015 Belangenverstrengeling – sponsor en tevens bruikleengever?
2013 Bulkafstoting
2011 Schedels van verre verwanten – bewaren of herbegraven?
2008 Topstuk verkopen om bezuinigingen op te vangen?
2009 Schedels van verre verwanten – bewaren of herbegraven?
2008 Censuur van bruikleengevers is niet acceptabel
2007 Verzamelen en tentoonstellen van menselijke resten
2005 Museumdirecteur laat museale objecten veilen voor een goed doel
2004 Herkomstonderzoek bij verwerving van objecten
2004 Welke verantwoordelijkheid draagt het museum(bestuur) voor de selectie van voorwerpen in tentoonstellingen?
2003 Belangenverstrengeling – bruikleengever en tevens sponsor?
2002 Stier Herman – het tentoonstellen van een levend dier
2001 Het verwerven, in bruikleen nemen en/of tentoonstellen van objecten verkregen via illegale handel
2000 Nazi-roofkunst: restitutie of niet?
1999 Repatriëring van menselijke resten
1999 Wat te doen met 'aard- en nagelvaste' kunstwerken bij een verbouwing of restauratie

Bekijk een animatie over de Ethische Code, ontwikkeld door het Landelijk Contact van Museumconsulenten.

De secretaris ondersteunt de Ethische Codecommissie bij de uitvoering van haar taak. Jo’anne van Ooijen LLM, MA is secretaris.